در این مقاله قصد داریم در مورد ورق روغنی (سرد) صحبت کنیم و از نزدیک با مفهوم ورق روغنی (سرد)، ساختار آن، مزایا، انواع و کاربردهای گسترده آن در صنایع و تولیدی‌های مختلف آشنا شویم. ورق روغنی یا ورق سرد (Cold Rolled steel Sheet) همان‌طور که از نامش مشخص است، طی فرآیند نورد سرد فولاد یا آهن تولید می‌شوند. نورد سرد به فولاد و آهن، ظاهری صاف، برق و صیقلی می‌بخشد و در طی این عملیات، ما برخلاف ورق‌ سیاه که ظاهری کدر و مات دارد، با یک ورق زیبا و شفاف روبرو هستیم. عملیات نورد سرد خواص مختلف ورق فلزی از جمله خاصیت شکل‌پذیری و مقاومت در برابر نیروی‌های کششی و خمشی را تقویت کرده و ورقی را تولید می‌کند که در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق روغنی (سرد) انواع مختلفی دارد، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد، با استفاده از روش‌های مختلفی تولید می‌شود و در ابعاد و ضخامت‌های گوناگونی به دست مشتریان می‌رسد. اگر شما هم در مورد ورق روغنی (سرد) کنجکاو بوده و تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب، ما را همراهی کنید.

ورق روغنی (سرد) چیست؟

از آن جایی که تولید ورق روغنی (سرد) با استفاده از فرآیند نورد سرد انجام می‌شود، از این رو به آن ورق نورد سرد گفته می‌شود. نورد سرد به ورق فلزی خاصیت شکل‌پذیری، کشش‌پذیری، استقامت، مقاومت در برابر نفوذ عوامل خارجی، خصوصیات مغناطیسی، نفوذ‌پذیری و امکان پاک‌سازی بالایی می‌بخشد و همین مورد، منجر به استفاده روزافزون از ورق روغنی (سرد) در صنایعی مانند لوازم خانگی، خودروسازی، موتورهای الکتریکی و صنایع مختلف دیگر شده است.

فرآیند حرارتی انجام‌شده روی ورق روغنی، ویژگی‌های مختلفی نسبت به ورق‌های نورد گرم مانند ورق سیاه و ورق گالوانیزه به این نوع ورق می‌بخشد. ورق روغنی از ورق سیاه ساخته می‌شود؛ بنابراین، برای بررسی روش ساخت ورق روغنی (سرد) ابتدا باید با فرآیند ساخت ورق سیاه آشنا شویم.

ورق سیاه حاصل نورد گرم فولاد در دمای بالاتر از ۹۳۰ درجه و تحت فشار بالا است. ورق سیاه همان ورق فولادی با درصد کربن بسیار بالا است که تحت دما و فشار بسیار بالای نورد گرم (Hot Rolling) به وجود آمده و به دلیل اکسیداسیون سطحی، دارای سطحی کدر و مات شده است.

پس از ایجاد ورق سیاه از آهن و کربن، سطح بیرونی و اکسیدشده ورق سیاه که ظاهری نازیبا را رقم زده است، طی عملیات صنعتی و با استفاده از اسیدشویی، از سطح ورق جدا شده و یک ورق شفاف با ظاهری صیقلی و زیبا به‌جا می‌ماند. اکسید آهن و آلودگی‌های دیگر ورق سیاه، در این مرحله از روی ورق حذف‌شده و دور ریخته می‌شوند. ورق روغنی شکل‌پذیرتر از ورق سیاه بوده و مقاومت کششی آن نیز به مقدار ۲۰ درصد بیشتر است.

در صنایعی که شکل ظاهری ورق مهم نیست، استفاده از ورق سیاه به دلیل ضخامت و استقامت بالا و همچنین قیمت پایین، در اولویت قرار دارد؛ اما اگر بحث زیبایی و ظاهر کار و همچنین مقاومت کششی بالا در برابر کرنش به میان کشیده شود، صنایع مختلف از ورق روغنی برای ایجاد ظاهری آراسته‌تر و شکیل‌تر استفاده خواهند کرد.

انواع ورق روغنی

انواع ورق روغنی بر اساس جنس مواد به‌کاررفته و درصد خلوص آن‌ها، عملیات حرارتی صورت گرفته بر روی آن‌ها و کاربردشان به ۳ دسته زیر تقسیم می‌کنند:

ورق معمولی ST12: این نوع از ورق‌ها روغنی به ورق‌های کششی معروف هستند، چرا که از قابلیت خمش تا ۴۵ درجه پشتیبانی می‌کنند. این ورق‌ها تاریخ انقضای بالایی دارند و پراستفاده‌ترین ورق روغنی محسوب می‌شوند.

ورق نیمه کشش ST13: این ورق روغنی در سازه‌های صنعتی و غیرصنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از قابلیت خمش ۹۰ درجه‌ای پشتیبانی می‌کند. این ورق همچنین یکی از ورق‌های محبوب صنعت جوشکاری است.

ورق فوق کشش ST14: این ورق از منعطف‌ترین ورق‌های فلزی است که به دلیل انعطاف بسیار بالا در صنایع خودروسازی و پرسکاری عمیق مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق از قابلیت خمش ۱۸۰ درجه‌ای برخوردار است و بدون اینکه بشکند، کاملاً تا می‌شود.

ضخامت و عرض استاندارد ورق روغنی

عملیات نورد سرد ا استفاده از غلتک‌های پرسی رفت و برگشتی انجام می‌شود و به کاربر اجازه می‌دهد تا ضخامت موردنظر را ایجاد کند. با نزدیک شدن غلتک‌ها، ضخامت ورق کم و کمتر می‌شود. ضخامت ورق روغنی (سرد) می‌تواند در بین ۰.۱۲ تا ۳ میلی‌متر متفاوت باشد. همچنین عرض استاندارد ورق روغنی ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌متر است. برای به دست آوردن وزن ورق فلزی باید طول (برحسب متر)، عرض (برحسب متر) و ضخامت (برحسب میلی‌متر) را در هم ضرب کرده و عدد حاصل را در عدد ۷.۸۵ ضرب نمود.

کاربردهای ورق روغنی

بسیاری از صنایع و تولیدی‌های امروزی به ورق‌های روغنی وابسته هستند. این ورق‌های به دلیل ظاهر زیبا و خواص مکانیکی قابل اعتماد، به‌صورت روزافزون، در صنایع مختلف زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• مبلمان و کشوهای فلزی مخصوص ادارات و منازل
• لوله‌های اگزوز اتومبیل‌ها
• ساختن انواع کمد
• ساختمان‌سازی
• صنعت خودرو (تولید بدنه اتومبیل و قطعات مختلف فلزی)
• لوازم خانگی مانند یخچال فریزر، ماکروفر، اجاق گاز، ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، اتو، رادیاتورها، کابینت‌ها و انواع یراق‌آلات
• پروفیل‌های ساختمانی در و پنجره

روش تولید ورق روغنی

همان‌طور که اشاره شد، ورق روغنی (سرد) به کمک فرآیند نورد سرد (Cold Rolling) ایجاد می‌شوند. ورق سیاه پس از تشکیل شدن تحت فرآیند نورد گرم، وارد اتاق اسیدشویی شده و اکسیدهای سطح بیرونی خود را از دست می‌دهد. در واقع فرآیند تولید ورق سیاه و ورق روغنی از این مرحله است که از یکدیگر جدا می‌شود.

پس از اسیدشویی، ورق‌ها از داخل غلتک عبور می‌کنند و در هر بار عبور، قدری از ضخامت و حرارت خود را از دست می‌دهند. ورق خارج‌شده از آخرین غلتک، یک فولاد صیقلی اما خشک و شکننده است که قابلیت شکل‌پذیری ندارد.

در این مرحله است که ورق خنک‌شده وارد فرآیند آنیل کاری می‌شود. آنیل کاری انعطاف‌پذیری فولاد را افزایش می‌دهد و این کار از ۲ طریق امکان‌پذیر است: آنیل کاری بچینگ (Batching) و آنیل کاری پیوسته (Continuous Annealing). پس از نیل کار و رساندن فولاد به سطح انعطاف موردنظر، فرآیند پرداخت رول ورق سرد روی ورق روغنی انجام می‌شود.

در این مرحله ورق روغنی وارد فرآیند نورد سطحی (تمپر رولینگ) شده و پس از پرداخت، ظاهری صاف، یکنواخت و مشتری‌پسند پیدا می‌کند. ورق‌های گالوانیزه و الکتروگالوانیزه نیز از ورق روغنی به دست می‌آیند و از مقاومتی بسیار بالاتر در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی برخوردار هستند.

سخن پایانی

در این مقاله درم ورد ورق روغنی (سرد) صحبت کردیم و از نزدیک با ساختار ، مزایای استفاده، خواص مکانیکی، روش تولید، انواع و کاربردهای آن در صنایع مختلف آشنا شدیم. متوجه شدیم که ورق سیاه، ماده اولیه تولید ورق روغنی است و این ورق در صنایعی مانند کشاورزی، ساخت‌وساز و خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.